Dünya Afet Riskini Azaltma Günü, doğal ve insan kaynaklı afetlere karşı savunmasızlıkları azaltma ve farkındalık yaratma amacıyla her yıl 13 Ekim’de kutlanıyor.
Dünya Afet Riskini Azaltma Günü: Farkındalık, Önleme ve Dayanıklılık
Dünya Afet Riskini Azaltma Günü, her yıl 13 Ekim’de kutlanarak, doğal ve insan kaynaklı afetlere karşı savunmasızlıkların azaltılması yönünde kaydedilen ilerlemeyi tanıma ve farkındalık yaratma fırsatı sunar. Afet riskini azaltma, can kayıplarını, ekonomik zararları ve sağlık üzerindeki olumsuz etkileri minimuma indirmeye yönelik önemli adımları kapsar. Bu özel gün, toplulukları, hükümetleri ve uluslararası işbirliğini, afetlere karşı daha dayanıklı bir dünya inşa etmek için birlikte çalışmaya teşvik eder.
Dünya Afet Riskini Azaltma Günü’nün Doğuşu ve Tarihçesi
Dünya Afet Riskini Azaltma Günü, ilk olarak 1989 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu tarafından kabul edilmiştir. BM, bu günü Uluslararası Doğal Afet Riskini Azaltma On Yılı ilanının bir parçası olarak kutlamaya karar vermiştir. Bu kararın arkasında, küresel ölçekte afet riskinin farkındalığını artırmak ve afetlerin etkilerini azaltmak amacı vardı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, insanları ve toplulukları afet direncini artırmak için bir araya getiren bir etkinlik düzenlenmesini talep etti ve bu doğrultuda 13 Ekim tarihi Dünya Afet Riskini Azaltma Günü olarak kabul edildi.
2009 yılında BM, 13 Ekim’i resmî olarak Dünya Afet Riskini Azaltma Günü olarak yeniden adlandırdı. Bu karar, afet riskini azaltma konusunda daha kapsamlı ve küresel bir anlayış geliştirilmesi gerekliliğine dayanıyordu. 2022 yılında ise BM Genel Kurulu, bu özel günün devam ettirilmesi gerektiğine karar vererek, doğal afetlere karşı hazırlıklı olmayı teşvik eden yıllık anma etkinliklerinin sürdürülmesine yönelik çağrıda bulundu.
Sendai Çerçevesi: Afet Riskinin Küresel Düzeyde Ele Alınması
Afetlerin küresel ölçekte ele alınması amacıyla, uluslararası toplum, 2015 yılında Japonya’nın Sendai kentinde düzenlenen üçüncü BM Dünya Afet Riskini Azaltma Konferansı’nda bir araya geldi. Sendai Çerçevesi, 2015-2030 yılları arasında afet riskini azaltma konusundaki küresel işbirliği için bir yol haritası olarak kabul edildi. Bu çerçeve, afetlerin sadece doğal değil, aynı zamanda insan kaynaklı nedenlerle de oluşabileceğini kabul etti. Sendai Çerçevesi, afetlere karşı dirençli toplumlar oluşturmayı amaçlayan dört temel hedef belirledi:
- Afet riskini anlama: Afetlerin sebep olduğu risklerin bilimsel temelli analizlerle anlaşılması.
- Risk yönetimi: Hükümetler ve toplumların, afetlerin önlenmesi ve risk yönetimi için stratejiler geliştirmesi.
- Dayanıklılık: Toplulukların ve altyapıların afetlere karşı dayanıklı hale getirilmesi.
- İyileştirme: Afet sonrasında hızlı ve sürdürülebilir bir şekilde toparlanma stratejileri geliştirilmesi.
Bu hedefler, afetlere karşı daha dirençli bir küresel toplum oluşturmak için hayati önem taşır. Özellikle düşük ve orta gelirli ülkeler, afetlerin yıkıcı etkileriyle daha fazla karşı karşıya kaldıkları için, bu ülkelerde afet riskini azaltma önlemlerinin öncelikli olarak ele alınması gerektiği kabul edilmiştir.
Afetlerin Sosyal ve Ekonomik Etkileri
Afetlerin etkileri, dünya genelinde milyonlarca insanı derinden etkiler. Özellikle düşük ve orta gelirli ülkeler, afetlerin sosyal ve ekonomik yıkımlarıyla başa çıkmakta daha büyük zorluklar yaşarlar. Her yıl milyonlarca insan, doğal afetler ve iklim değişikliği kaynaklı felaketler nedeniyle yerinden edilmekte ve bu felaketler, yerel ekonomiler üzerinde ciddi zararlar bırakmaktadır. Özellikle küresel ısınmanın etkisiyle artan felaket olayları, sürdürülebilir kalkınma hedeflerini tehlikeye atar.
Afetlerin doğrudan etkileri arasında can kayıpları, yaralanmalar, maddi hasarlar ve temel altyapıya zarar bulunur. Özellikle altyapıya verilen zararlar, uzun vadede ekonomik toparlanmayı zorlaştırır. Afet riskini azaltma çabaları, sadece insanları ve malları korumayı değil, aynı zamanda ekonomik büyümeyi desteklemeyi de amaçlar. Bu nedenle, afet riskini azaltma programları, sürdürülebilir kalkınma yatırımlarıyla entegre edilmelidir.
Dünya Afet Riskini Azaltma Günü’nün Önemi ve Yapılan Etkinlikler
Dünya Afet Riskini Azaltma Günü, her yıl çeşitli etkinliklerle kutlanarak afet riskini azaltma konusunda farkındalık yaratmayı amaçlar. Bu etkinlikler, toplulukların ve hükümetlerin afetlere karşı daha dayanıklı hale gelmesi için bilgi paylaşımı ve işbirliğini teşvik eder. Bugün, aynı zamanda afetlere hazırlıklı olma ve afetlere karşı daha dirençli toplumlar oluşturma yolunda kaydedilen başarıları vurgulamak için bir fırsat sunar.
Gün kapsamında yapılan etkinlikler, genellikle şunları içerir:
- Eğitim programları: Topluluklar, okullar ve hükümetler, afet riskini azaltma konusunda eğitim programları düzenler. Bu programlar, afetlerden korunma yolları hakkında bilgi vermeyi amaçlar.
- Farkındalık kampanyaları: Sosyal medya ve diğer platformlar aracılığıyla afet riskini azaltma konusunda farkındalık artırıcı kampanyalar yürütülür.
- Yerel topluluk etkinlikleri: Afete eğilimli bölgelerde yaşayan insanlar için düzenlenen etkinliklerde, örnek uygulamalar ve başarı hikayeleri paylaşılır. Toplulukların afetlere karşı nasıl daha dayanıklı hale geldikleri anlatılır.
- Uluslararası işbirliği: Bugün, uluslararası toplulukların bir araya gelerek afet riskini azaltma konusundaki işbirliğini güçlendirmesi için bir fırsat sunar. Bu işbirliği, özellikle afetlere karşı en savunmasız bölgelerde yaşayan insanlara yardım etmeyi amaçlar.
Afet Riskini Azaltma ve Sürdürülebilir Kalkınma
Afet riskini azaltma, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin merkezinde yer alır. Afetlerin sebep olduğu yıkım, gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğun ve açlığın azaltılması yönündeki çabaları tehlikeye atar. Bu nedenle, afet riskini azaltma politikaları, aynı zamanda yoksulluğun ortadan kaldırılması, açlığın azaltılması ve eğitim kalitesinin artırılması gibi diğer sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde yürütülmelidir.
Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlar, afet riskini azaltma çabalarını, sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle entegre ederek, afetlere karşı daha dayanıklı toplumlar oluşturma hedefini benimsemiştir. Bu, özellikle iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir adımdır.
Afetlere Karşı Dirençli Toplumlar Oluşturmak
Dünya genelinde afetlere karşı dirençli toplumlar oluşturmak için birçok adım atılmaktadır. Afetlere karşı dirençli toplumlar, sadece afetlerin etkilerine karşı koymakla kalmaz, aynı zamanda afet sonrasında daha hızlı iyileşme ve toparlanma becerilerine sahip olurlar. Bu direnç, hem altyapının güçlendirilmesi hem de toplulukların afetlere karşı bilgilendirilmesi yoluyla artırılabilir.
Afetlere karşı dirençli bir toplum oluşturmanın bazı yolları şunlardır:
- Altyapı yatırımları: Afetlere karşı dayanıklı altyapılar inşa edilmesi, can kayıplarını ve ekonomik zararları azaltmada kilit bir rol oynar.
- Toplum bilgilendirme kampanyaları: Afetlere karşı hazırlıklı olma ve afet risklerini anlama konusunda toplulukların bilgilendirilmesi, bireysel ve toplumsal direncin artırılmasına yardımcı olur.
- Kriz yönetimi eğitimi: Acil durum yönetimi konusunda topluluk liderlerinin eğitilmesi, afet sonrasında toplulukların daha hızlı bir şekilde toparlanmasını sağlar.
- İklim değişikliği ile mücadele: Afet riskini azaltma, aynı zamanda iklim değişikliği ile mücadelede de önemli bir adımdır. İklim değişikliği, özellikle aşırı hava olaylarının artmasına yol açarak afet riskini artırır.
Sonuç: Dünya Afet Riskini Azaltma Günü’nün Önemi
Dünya Afet Riskini Azaltma Günü, afetlerin yıkıcı etkilerini azaltma yolunda küresel bir farkındalık yaratmayı amaçlayan kritik bir etkinliktir. Afetlerin sebep olduğu can ve mal kayıplarını azaltmak için, bireyler, topluluklar ve hükümetler birlikte hareket etmelidir. Uluslararası işbirliği, afet riskini azaltma konusunda en savunmasız topluluklara yardımcı olmanın anahtarıdır. Bu özel gün, dünyanın dört bir yanındaki afet eğilimli bölgelerde yaşayan insanların yaşamlarını iyileştirmek ve afetlere karşı daha dayanıklı bir dünya inşa etmek için alınması gereken önlemleri hatırlatır.
