Dishidrotik Egzema nedir, neden gelişir? Dishidrotik Egzemanın nedenleri ve belirtileri nelerdir? Dishidrotik Egzema nasıl önlenir, tedavisi nasıldır?
Dishidrotik egzema, ellerde ve ayaklarda görülen, kaşıntılı ve kabarcıklı bir cilt hastalığıdır. Tıpta “dishidroz” veya “pomfoliks” olarak da bilinir. Genellikle küçük, sıvı dolu kabarcıklarla karakterize olan bu durum, ciltte yanma, kaşıntı ve rahatsızlık hissine neden olur. En sık genç yetişkinlerde ortaya çıkar ve hem kronik hem de tekrarlayıcı bir özellik gösterebilir.
Bu tür egzemanın kesin nedeni tam olarak bilinmese de, bağışıklık sistemi yanıtları, genetik faktörler ve çevresel tetikleyiciler gibi birçok etkenin bir arada rol oynadığı düşünülmektedir.
Dishidrotik Egzemanın Nedenleri
Dishidrotik egzemanın nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı tetikleyici faktörler belirlenmiştir. Bu faktörler şunlardır:
1. Alerjik Reaksiyonlar
Dishidrotik egzemanın, nikkel, kobalt gibi metallerle temas sonucu ortaya çıkabildiği düşünülmektedir. Özellikle nikkel içeren takılar, anahtarlar ve diğer metal eşyalar bu durumu tetikleyebilir.
2. Stres
Stres, bağışıklık sistemini etkileyerek dishidrotik egzemanın şiddetlenmesine veya alevlenmesine neden olabilir. Yüksek stres seviyeleri, ciltte inflamasyonu artırabilir ve belirtilerin kötüleşmesine yol açabilir.
3. Genetik Faktörler
Ailede egzema, astım veya alerjik rinit gibi atopik hastalıkların varlığı, dishidrotik egzema geliştirme riskini artırabilir. Bu durum, genetik yatkınlığın önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
4. Nem ve Terleme
Aşırı terleme veya sürekli nemli koşullara maruz kalmak, özellikle yaz aylarında dishidrotik egzema riskini artırabilir. Ter bezlerinin bloke olması, bu tür egzemanın temel mekanizması olarak görülmektedir.
5. Kimyasal Maddelerle Temas
Sabunlar, deterjanlar, temizlik malzemeleri ve diğer tahriş edici kimyasallar, dishidrotik egzemayı tetikleyebilir. Cildi korumasız bırakmak, tahrişi artırır ve inflamasyonu şiddetlendirir.
Belirtileri
Dishidrotik egzema, oldukça belirgin belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler, rahatsız edici ve günlük yaşamı etkileyici olabilir.
1. Kaşıntı
Şiddetli kaşıntı, dishidrotik egzemanın en belirgin semptomlarından biridir. Kaşıntı, bazen kabarcıklar oluşmadan önce başlar ve yoğun rahatsızlık hissine neden olur.
2. Kabarcıklar
En yaygın belirti, genellikle ellerde ve ayaklarda oluşan küçük, sıvı dolu kabarcıklardır. Bu kabarcıklar gruplar halinde ortaya çıkabilir ve birleşerek daha büyük bir hale gelebilir.
3. Ciltte Yanma ve Hassasiyet
Kabarcıkların olduğu bölgelerde yanma hissi ve hassasiyet sıkça görülür. Kabarcıklar patladığında, bu bölgelerde ciltte kuruluk ve çatlama meydana gelebilir.
4. Cilt Kalınlaşması
Tekrarlayan ataklar sonucunda, etkilenen bölgelerde cilt sertleşebilir ve kalınlaşabilir. Bu durum, cildin doğal bariyerinin zayıfladığını gösterir.
Dishidrotik Egzemanın Önlenmesi
Dishidrotik egzema ataklarını tamamen önlemek mümkün olmayabilir; ancak, risk faktörlerini azaltarak ve uygun önlemler alarak şiddetini ve sıklığını azaltabilirsiniz.
1. Alerjenlerden Kaçınma
Alerjenlere ve tetikleyicilere maruziyetin azaltılması önemlidir. Nikkel ve kobalt içeren malzemelerle teması sınırlandırmak, cilt reaksiyonlarını hafifletebilir.
2. Cildi Nemli Tutma
Egzema belirtilerini önlemenin en etkili yollarından biri, düzenli olarak nemlendirici kullanmaktır. Cildin nem bariyerini korumak, tahrişi ve kuruluğu azaltır.
3. Stres Yönetimi
Stresin azaltılması, dishidrotik egzema ataklarını önlemede önemli bir rol oynar. Meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri gibi stres yönetimi tekniklerini uygulamak faydalıdır.
4. Koruyucu Eldiven Kullanma
Temizlik ürünleriyle temas sırasında eldiven kullanmak, cildin kimyasal tahrişe karşı korunmasına yardımcı olur. Ancak, eldivenin altında cildin terlememesi için pamuklu astar eldiven tercih edilmelidir.
5. Aşırı Terlemeyi Kontrol Altına Alma
Aşırı terleme problemi olan kişiler için ter önleyici ürünler veya tıbbi tedaviler faydalı olabilir. Ellerin ve ayakların serin tutulması da önerilir.
Tedavi Yöntemleri
Dishidrotik egzemanın tedavisi, semptomların şiddetine bağlı olarak değişir. Genellikle hem medikal hem de evde uygulanabilecek yöntemler birlikte kullanılır.
1. Topikal Kortikosteroidler
Kortikosteroid içeren kremler, kaşıntı ve inflamasyonu azaltmada en sık kullanılan ilaçlardır. Şiddetli durumlarda, doktorunuz bu ilaçların daha güçlü versiyonlarını reçete edebilir.
2. Antihistaminikler
Kaşıntıyı hafifletmek için antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Özellikle gece kaşıntısının önüne geçmek için sedatif etkili olanlar tercih edilebilir.
3. Fototerapi
Dirençli vakalarda, ultraviyole (UV) ışık tedavisi uygulanabilir. Bu yöntem, inflamasyonu baskılamak ve cilt yenilenmesini teşvik etmek için etkilidir.
4. Antibiyotikler
Eğer kabarcıklar enfekte olursa, antibiyotik tedavisi gerekebilir. Bu, enfeksiyonun yayılmasını önler ve iyileşme sürecini hızlandırır.
5. Nemlendirici ve Bariyer Kremleri
Cildin nemini korumak için, seramid veya üre içeren nemlendirici kremler önerilir. Bu ürünler, cilt bariyerini onarır ve dış tahriş edicilere karşı koruma sağlar.
Evde Uygulanabilecek Tedavi Yöntemleri
1. Soğuk Kompres
Kaşıntıyı ve şişliği hafifletmek için, etkilenen bölgeye soğuk kompres uygulanabilir. Soğuk suya batırılmış bir bez, rahatlatıcı bir etki sağlayabilir.
2. El ve Ayak Banyoları
Papatya çayı veya yulaf ezmesi banyoları, inflamasyonu hafifletmek ve kaşıntıyı azaltmak için faydalı olabilir.
3. Doğal Yağlar
Hindistancevizi yağı ve aloe vera, cilt üzerinde yatıştırıcı ve nemlendirici bir etki bırakabilir. Ancak, bu ürünleri kullanmadan önce alerjik reaksiyon riskini test etmek önemlidir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Dishidrotik egzema genellikle evde tedavi edilebilir; ancak aşağıdaki durumlarda bir doktora başvurulması önerilir:
- Belirtiler şiddetliyse ve yaşam kalitesini etkiliyorsa.
- Kabarcıklar enfekte olmuşsa (örneğin, sarı iltihap akıntısı varsa).
- Evde uygulanan yöntemlere rağmen iyileşme görülmüyorsa.
- Belirtiler sık sık tekrarlıyorsa ve tetikleyici faktörler kontrol edilemiyorsa.
Sonuç
Dishidrotik egzema, tedavisi ve yönetimi mümkün olan bir cilt hastalığıdır. Doğru bakım ve önleyici önlemlerle, bu rahatsızlıkla başa çıkmak mümkündür. Tetikleyicilerden kaçınmak, düzenli nemlendirici kullanımı ve gerektiğinde medikal tedavi yöntemleriyle, dishidrotik egzemanın yaşam üzerindeki etkisi önemli ölçüde azaltılabilir
