Sednaya Hapishanesi’nde neler yaşandı? Yeraltında keşfedilen gizli katmanlarda mahkumlara ne tür işkenceler yapıldı? Binlerce insanın kurtarıldığı bu karanlık hapishanenin sırları ve uluslararası tepkiler hakkında detaylı bilgi alın!
Sednaya Hapishanesi, Şam’ın yaklaşık 30 kilometre kuzeyinde, Suriye’nin Sednaya kasabasında bulunan ve uluslararası kamuoyunda insan hakları ihlalleriyle tanınan bir askeri cezaevidir. Dünyanın en kötü şöhretli cezaevlerinden biri olarak bilinen bu hapishane, yıllarca Esad rejiminin baskıcı politikalarının bir aracı olarak kullanılmıştır. Ancak son dönemde yapılan keşifler, Sednaya’nın yalnızca yüzeyde değil, yeraltında da derin bir korku ve işkence merkezi olduğunu gözler önüne sermiştir.
Sednaya Hapishanesi’nin Tarihçesi ve Yapısal Özellikleri
Hapishanenin İnşası
Sednaya Hapishanesi, 1987 yılında Hafız Esad döneminde inşa edildi. Askeri bir yapı olarak tasarlanan hapishane, özellikle siyasi mahkumların tutulduğu bir merkez olarak işlev gördü. Yüksek güvenlikli bir hapishane olan Sednaya, mimari olarak da sıkı bir kontrol anlayışını yansıtır. Cezaevi kompleksi, yüksek duvarlar, gözetleme kuleleri ve geniş bir güvenlik çemberi ile çevrilidir.
Stratejik Konumu
Şam’a yakın bir mesafede yer alan Sednaya, hem rejimin başkenti koruma politikasının bir parçası olarak hem de askeri tesislerin yoğun olduğu bir bölgede bulunması nedeniyle stratejik bir öneme sahiptir. Suriye rejimi, hapishanenin izole yapısını mahkumları ve dış dünyayı birbirinden ayırmak için kullanmıştır.
Sednaya Hapishanesi’nde Yaşam Koşulları
Mahkumlar ve Suçlamalar
Sednaya Hapishanesi’nde çoğunluğu siyasi suçlarla itham edilen bireyler tutulmaktadır. Ancak bu suçlamaların çoğu zaman somut delillere dayanmadığı, mahkumların keyfi olarak hapsedildiği bilinmektedir. Özellikle Arap Baharı sürecinde ve 2011 sonrası iç savaş döneminde hapishane, Suriye rejimi tarafından baskı aracı olarak kullanılmıştır.
Mahkum Profili
- Siyasi Aktivistler: Muhalif görüşlere sahip olan bireyler.
- Gazeteciler: Rejim aleyhinde yazı yazan veya uluslararası medyada çalışan kişiler.
- İslamcılar: Radikal gruplarla bağlantılı olduğu iddia edilen kişiler.
- Askeri Mahkumlar: Askeri darbe girişiminde bulunma ya da ihanetle suçlanan askerler.
İşkence ve İnsan Hakları İhlalleri
Sednaya Hapishanesi, insan hakları örgütlerinin raporlarına göre dünyanın en kötü işkence merkezlerinden biri olarak anılmaktadır. Mahkumlar, düzenli olarak fiziksel, psikolojik ve cinsel işkenceye maruz kalmaktadır. Amnesty International’ın 2017 raporuna göre, hapishanede her hafta yüzlerce mahkum infaz edilmiştir.
İhlallerden Örnekler:
- Açlık ve Hijyen Eksikliği: Mahkumlara temel gıda ve sağlık hizmetleri sağlanmamakta.
- Psikolojik Baskı: Sürekli tehdit, ailelerinden haber alamama.
- İşkence Yöntemleri: Elektrik şoku, dayak, suya batırma gibi uygulamalar.
Gizlilik ve Erişim Kısıtlamaları
Sednaya Hapishanesi, dış dünyadan tamamen izole edilmiş bir yapıdır. Uluslararası Kızılhaç veya BM gibi kuruluşların denetimlerine izin verilmemektedir. Bu durum, içerideki koşulların tam anlamıyla ortaya çıkarılmasını zorlaştırmaktadır. Ancak 8 Aralık 2024 tarihinde rejimin yani Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin sona ermesi ve Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) Şam’daki Sednaya Hapishanesi’ne girmesiyle birlikte, hapishanenin yeraltında gizli bölümler barındırdığı ortaya çıktı.
Binlerce Mahkum Yeraltından Çıkarıldı
Sednaya Hapishanesi’nin yeraltında üç katlı bir bölümü olduğu ve bu bölümden binlerce mahkumun çıkarıldığı açıklandı.
- Yeraltında Yedi Katman: İlk incelemelerde yeraltında toplam yedi katman olduğu belirlendi. Ancak rejim güçleri, bu katmanların girişlerini betonla kapatarak erişimi engellemeye çalışmış.
- Mahkumların Durumu: Açılan birinci katmandan çıkarılan mahkumların, susuz, yiyeceksiz ve insanlık dışı koşullarda yaşamaya zorlandığı bildirildi.
- Mahkum Sayısı: Yeraltında hala binlerce kişinin bulunduğu, ikinci ve diğer katların açılması için çalışmaların devam ettiği öğrenildi.
Gizli Geçitler ve Eski Personelin İfadeleri
Hapishanenin yeraltı katmanlarına ulaşılmasını sağlayan gizli geçitlerle ilgili bilgiler, eski bir hapishane personeli tarafından verilen ifadeler sayesinde ortaya çıktı.
- Taş Kapı: Yeraltına giriş sağlayan kapının mutfak bölümünün en sonunda yer aldığı ve dikkatlice gizlendiği belirtildi.
- Zincirli Vinç Gerekliliği: Taş kapının açılabilmesi için zincirli bir vinç gerektiği ifade edildi.
- Geçitlerin Konumu: Zemindeki taşların farklılıklarından gizli geçitlerin fark edilebileceği aktarıldı.
Sednaya’da İşkence ve İnsanlık Suçları
Sednaya Hapishanesi, uluslararası insan hakları örgütleri tarafından “insan mezbahası” olarak tanımlanmıştır. Yıllardır burada mahkumlara uygulanan işkenceler, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar olarak nitelendirilmektedir.
Demir İnfaz Presi
Hapishanede kullanılan işkence yöntemlerinden en dikkat çekeni, demir infaz presi oldu.
- Mahkumların Preslenmesi: Mahkumlar asılarak idam edildikten sonra presin içine konularak ezilmiş ve neredeyse kağıt formunda bir hale getirilmiştir.
- Kan Kanalları: Presin altındaki kan kanalları, vücut sıvılarının ve kalıntıların bir torbaya toplanmasını sağlamıştır. Bu torbalar, daha sonra hapishane dışına atılmıştır.
Genel İşkence Yöntemleri
- Fiziksel ve Psikolojik İşkence: Elektrik şoku, dayak, aç bırakma ve psikolojik baskı gibi yöntemler yaygındır.
- Hijyen ve Sağlık Koşulları: Mahkumlara temel gıda ve sağlık hizmetleri sağlanmamış, birçok kişi bu koşullar nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
Uluslararası Tepkiler ve Raporlar
Sednaya Hapishanesi, uluslararası insan hakları örgütlerinin sık sık gündeme getirdiği bir konu olmuştur.
Amnesty International’ın Raporları
Amnesty International, 2017 yılında Sednaya Hapishanesi’nde işkence gören iki mahkumun ifadelerini ve 3D modelleme teknolojisini kullanarak hapishanenin iç yapısını belgeledi.
- İnfazlar ve İşkenceler: 2011-2015 yılları arasında 13.000’den fazla kişinin infaz edildiği rapor edilmiştir.
- Yeraltı Katmanlarının Detayları: Raporda hapishanenin mimari yapısı, kapalı bölümleri ve işkence odaları detaylandırılmıştır.
BM ve İnsan Hakları Örgütlerinin Tepkileri
Birleşmiş Milletler, Sednaya’da işlenen suçları insanlığa karşı suç olarak nitelendirmiş ve bağımsız bir soruşturma çağrısında bulunmuştur.
Suriye İç Savaşı ve Sednaya’nın Rolü
Suriye İç Savaşı sırasında Sednaya Hapishanesi, rejimin baskı aracı olarak daha etkin bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Muhaliflerin, gazetecilerin ve siyasi aktivistlerin hapsedildiği bu hapishane, savaş boyunca binlerce kişinin hayatını kaybettiği bir merkez haline gelmiştir.
Mahkum Ailelerinin Mücadelesi
Tutuklu aileleri, sevdiklerinin akıbetini öğrenmek için uluslararası toplumdan yardım talep etmektedir. Ancak rejimin uygulamaları nedeniyle bu girişimler büyük ölçüde başarısız olmuştur.
Sednaya Hapishanesi’nin Geleceği
Sednaya Hapishanesi’nde yaşananların ortaya çıkarılması, uluslararası adalet mekanizmalarının devreye girmesi açısından kritik öneme sahiptir.
Uluslararası Mahkemelerde Yargılanma
Sednaya’da işlenen suçlar, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar olarak nitelendirildiği için, Esad rejimi sorumlularının uluslararası mahkemelerde yargılanması beklenmektedir.
Sonuç
Sednaya Hapishanesi, Suriye tarihindeki en karanlık sayfalardan biri olarak hafızalarda yer edecektir. Yeraltında keşfedilen katmanlar ve mahkumlara yapılan işkenceler, rejimin insanlık dışı uygulamalarının boyutlarını bir kez daha gözler önüne sermiştir.
Bu karanlık tarihin adaletle kapanması, yalnızca Suriyeliler için değil, tüm dünya için bir insanlık borcudur. Sednaya’nın sembolü olduğu acılar, bir daha asla tekrarlanmamalıdır. Sednaya Hapishanesi, sadece bir cezaevi değil, aynı zamanda bir ulusun tarihinde kara bir leke olarak yerini almıştır. İçeride yaşananlar, Suriye rejiminin baskıcı doğasını ve insan hakları ihlallerinin ulaştığı boyutları gözler önüne sermektedir. Bu nedenle Sednaya, yalnızca Suriyeliler için değil, tüm dünya için adalet, hesap verebilirlik ve insan haklarının korunması adına bir uyarıdır.
