Görgü ile ilgili atasözleri, eğitim ve terbiyenin toplumsal hayattaki önemini vurgular. Bu atasözleri, bireylerin davranışlarını şekillendiren görgü kurallarını ve görgüsüzlüğün olumsuz sonuçlarını anlatır. Toplumsal ilişkilerde saygı, nezaket ve doğru davranışları teşvik eden bu sözler, eğitim ve terbiyenin gücünü gösterir.
Görgü, toplum içinde bireylerin birbirlerine karşı saygı, anlayış ve nezaket göstermesiyle ilgilidir. Türk atasözleri ve deyimleri, toplumun görgüye verdiği önemi ve bu konudaki gözlemlerini yansıtır. Görgülü olmak, insanların toplumsal yaşamda başarılı ve saygıdeğer bireyler olarak var olmasının temelidir. Aşağıda, görgü ile ilgili atasözlerinin anlamlarını ve verdiği dersleri inceleyelim.
Görgülü Kuşlar Gördüğünü İşler, Görmedik Kuşlar Ne Görsün Ki Ne İşler?
Bu atasözü, eğitimin ve terbiyenin ne kadar önemli olduğunu vurgular. Görgülü, terbiyeli insanlar aldıkları eğitimi ve terbiyeyi yaşamlarına yansıtırlar, çünkü gördükleri ve öğrendikleri şeyleri yaparlar. Ancak, görgüsüz ve eğitimsiz kişiler, neyi nasıl yapacaklarını bilmezler. Onlar, bilgi ve tecrübe eksikliğinden dolayı, başkalarının yaptığını yapamazlar. Bu atasözü, eğitimin ve görgünün bireyin toplumsal yaşamdaki davranışlarına nasıl yansıdığını gösterir.
Aslını Saklayan (İnkâr Eden) Haramzadedir
Bu atasözü, bir kişinin kökenini inkar etmemesi gerektiğini anlatır. Kişi, yoksul veya görgüsüz bir aileden geliyor olabilir, ancak bu onu değersiz yapmaz. Toplum içinde değer kazanmak, kişinin kendi çabasıyla mümkündür. Köklerini inkâr eden kişi, aslında kendini ve insanları aldatmaya çalışır, ancak bu doğru değildir. Atasözü, kişilerin kimliklerini ve geçmişlerini kabul etmeleri gerektiğini vurgular.
Eşek Hoşaftan Ne Anlar? (Suyunu İçer, Tanesini Bırakır)
Bilgisiz ve görgüsüz kişilerin, ince ve güzel şeylerin değerini anlayamayacağını anlatan bu atasözü, onların sanat, edebiyat veya güzel şeylerin tadını çıkaramayacaklarını ifade eder. Bir kişinin güzel şeyleri takdir edebilmesi için bilgi ve görgü sahibi olması gerekir. Bu da ancak eğitimle, deneyimle ve ince zevkle mümkündür. İnceliklere ve güzelliklere değer vermek için gerekli birikim ve anlayışa sahip olmayan kişiler, bu şeyleri hor görürler veya yok pahasına kullanırlar.
Et Ne Kadar Arık Olsa Üstüne Ekmek Yaraşır
Bu atasözü, bilgi ve görgü sahibi kişilerin iş başında olmasa bile her zaman bilgisiz ve görgüsüz kişilerin üstünde yer alacağını ifade eder. Bilgili ve görgülü insanlar, maddi olarak zengin olmasalar bile toplumda her zaman saygı göreceklerdir. Bilgi ve görgü, insanın toplumsal konumunu belirleyen önemli faktörlerdir ve bu kişilerin toplum içindeki yeri her zaman sağlamdır.
Görmemiş Görmüş, Güle Güle Ölmüş
Bu atasözü, görgüsüz bir kişinin ummadığı bir şeyi elde etmesi durumunda ne yapacağını bilemez hale gelmesini anlatır. Görgüsüz insanlar, büyük bir fırsatla karşılaştıklarında bu fırsatı nasıl değerlendireceklerini bilmezler ve genellikle abartılı, şaşkın tepkiler verirler. Atasözü, eğitimsiz ve deneyimsiz kişilerin, ani başarılar karşısında ne yapacaklarını şaşırdıklarını anlatır.
Görmemişin Oğlu Olmuş (Çekmiş, Çükünü Koparmış)
Bu atasözü de tıpkı “Görmemiş görmüş, güle güle ölmüş” atasözü gibi, görgüsüz bir kişinin ani bir başarı karşısında ne yapacağını şaşırmasını anlatır. Görgüsüz bir kişi, eline geçirdiği fırsatları ya yanlış kullanır ya da nasıl değerlendireceğini bilemez.
Karga Kekliği Taklit Edeyim Derken Kendi Yürüyüşünü Şaşırmış
Bu atasözü, görgüsüz ve eğitimsiz bir kişinin, görgülü ve bilgili bir kişinin yaptığını yapmaya çalıştığında gülünç duruma düşeceğini anlatır. Karga, kekliğin zarif yürüyüşünü taklit etmeye çalışırken kendi doğal yürüyüşünü de kaybeder. Bu, görgüsüz kişilerin başkalarını taklit ederek aslında kendi doğal davranışlarını da yitirmesine neden olur. Başkalarını taklit etmek yerine, kendi özgünlüğünü korumanın önemi vurgulanır.
Yavru Kuş, Yuvada Gördüğünü Yapar
Bu atasözü, aile içindeki eğitimin ve görgünün önemini anlatır. Küçük çocuklar, ailede gördükleri davranışları öğrenir ve aynı şekilde davranırlar. Bu nedenle aile içinde çocuklara iyi bir örnek olunmalı ve doğru görgü kuralları öğretilmelidir. Aile, çocuğun eğitiminin temelini oluşturur ve bu eğitim çocuğun hayatı boyunca sergileyeceği davranışları şekillendirir.
Yerde Yatan Yumurta, Gökte Uçan Kuş Olur
Bu atasözü, bugün beğenmediğiniz veya yetenekli bulmadığınız bir çocuğun, zamanla bilgi ve görgüsünü geliştirerek toplumda önemli bir yere sahip olabileceğini anlatır. Küçük yaşlarda değer verilmeyen ya da yetenekli bulunmayan kişiler, ilerleyen zamanlarda başarılar elde edebilir ve topluma katkı sağlayan bireyler haline gelebilir. Potansiyelin zamanla gelişebileceği vurgulanır.
Yerden Oğlan Yer Tutmaz
Bu atasözü, bugün beğenmediğiniz bir kişinin zamanla çok iyi bir konuma gelebileceğini ifade eder. Küçük görülen veya yeteneksiz olduğu düşünülen kişiler, zaman içinde gelişim gösterip toplum içinde önemli bir yere sahip olabilirler. İnsanların gelişim potansiyelini küçümsememek gerektiği vurgulanır.
Eşek Hoşaftan Ne Anlar?
Bilgisiz ve görgüsüz insanların ince ve güzel şeylerin değerini anlamayacağını anlatır. Güzel şeylerin kıymetini bilmek, bilgi ve görgü sahibi olmayı gerektirir. Bu kişiler, değerli olan şeyleri ya hor görür ya da hak ettiği değeri vermezler.
Görgü İle İlgili Deyimler ve Anlamları
Dağda Büyümüş
Kaba ve görgüsüz kimseyi tanımlamak için kullanılan bir deyimdir. Dağda büyümek, şehirde yaşamamış, medeniyetle pek karşılaşmamış ve bu nedenle nezaket kurallarını bilmeyen kişilere söylenir.
Kaldırım Çiğnemek
Şehirde yaşayarak görgüsü artmak anlamında kullanılır. Kaldırım çiğnemek, şehir yaşamına alışmış, belli bir görgü ve tecrübe kazanmış insanlar için kullanılır.
Mürekkep Yalamak
Bu deyim, çok okumuş ve yazmış olmak anlamında kullanılır. Mürekkep yalamak, bir kişinin iyi bir eğitim aldığını, bilgi birikimi olduğunu ve görgü sahibi olduğunu ifade eder.
Odun Gibi
Anlayışsız, görgüsüz ve kaba kimseleri tanımlamak için kullanılır. Bir kişinin odun gibi olması, sosyal ortamlarda uygun davranışlar sergileyememesi ve kaba olması anlamına gelir.
Ot Gibi
Bilgisiz, görgüsüz, değersiz ve amaçsız yaşamak anlamında kullanılır. Bu deyim, bir kişinin hayatını anlam ve hedef olmadan, bir amaç gütmeden yaşadığını ifade eder.
Sonuç
Görgü ile ilgili atasözleri ve deyimler, toplumun bireylerin davranışlarına verdiği önemi yansıtır. Eğitim ve terbiyenin bireyin hayatındaki rolü, bu atasözlerinde sıkça vurgulanır. Görgü kurallarına uyan bireyler, toplumsal yaşamda daha saygıdeğer bir konuma gelirler ve bu kurallar, hem bireylerin hem de toplumun refahını sağlar. Atasözleri ve deyimler, görgüsüzlüğün olumsuz sonuçlarını ve görgünün insan ilişkilerindeki önemini anlatan derin mesajlar içerir.
