Kemal Tahir’in Kelleci Memet adlı kitabı konusu, yorumlar, kısa özeti, tanıtımı. Kelleci Memet kitabı ile ilgili bilgi.
Kelleci Memet: Köyden Hapishaneye Uzanan Bir Yaşam
Kemal Tahir’in Kelleci Memet adlı romanı, bir köy delikanlısının toplumsal düzenin çarkları arasında sıkışıp kalışını, köy ve hapishane yaşamını derinlemesine anlatan bir eserdir. Yazar, saf bir köylü gencin trajik hikayesi üzerinden, köy yaşamındaki töresel yapıyı, toplumsal adaletsizlikleri ve insan ilişkilerinin karmaşıklığını işler.
Başlangıç: Kelleci Memet’in Köy Yaşamı
Kelleci Memet, Virankale köyünden gelen yoksul bir gençtir. Babası köy korucusu Rıfat’tır. Çocukluğundan itibaren zorluklarla büyüyen Memet, on altı yaşında adam öldürmek suçundan hapse düşer. Çankırı Cezaevi’ne gönderilen Memet’in, saf kişiliği ve köyde yaşadığı olaylar eserin temelini oluşturur.
Cezaevi Hayatı ve Karakterlerle Tanışma
Cezaevinde, mahkûmlar arasında bir sosyal düzen vardır. Gazeteci Selim Bey, mahkûmlar arasında büyük saygı gören bir figürdür. Mahkûmlar, Selim Bey’in İstanbul’dan getirttiği gazetelerdeki haberleri okuyarak savaşlar üzerine tartışır ve günlük sıkıntılarından bir nebze uzaklaşırlar.
Kelleci Memet’in cezaevindeki ilk dönemi, güreş karşılaşmasıyla dikkat çeker. Bahçede meydancı Recep ile güreşe tutuşur ve galip gelir. Ancak Memet’in ilgisi güreşten çok okumaya yöneliktir. Gardiyanın önerisiyle okumaya başlayan Memet’e, Selim Bey destek olur. Memet kısa sürede okuma yazma öğrenir ve büyük bir tutku ile kendini geliştirmeye başlar. Ayrıca, Cinci Nezir’den tenekecilik öğrenmeye çalışır. Nezir’in ona kötülük yapma girişimi, terzi Bekir tarafından engellenir.
Meydancı Olması ve Takdir Kazanması
Meydancı Recep’in hapisten çıkmasıyla birlikte, Memet meydancılık görevini devralır. Görevine özen gösteren, temiz ve çalışkan biri olarak kısa sürede mahkûmların takdirini kazanır. Cezaevi yaşamı, dışarıdaki sert koşullara rağmen Memet’in kişisel gelişimini destekler.
Geçmişle Yüzleşme: Cemile ve Köydeki Dram
Zafer Bayramı kutlamaları sırasında Memet’in babası ve halası ziyarete gelir. Ancak onlardan aldığı haber, Memet’i derinden etkiler: Sevdiği Cemile, çocukluk arkadaşı Yusuf ile evlenmiştir. Memet, geçmişte Cemile ile yaşadıklarını hatırlamaya başlar.
Cemile, köyün zenginlerinden Tek Kollu Osman Ağa’nın ikinci karısı Ümmühan’ın kızıdır. Memet, Osman Ağa’nın evinde çalışırken Cemile’ye büyük bir sevgi duymaya başlar. Ancak, Cemile ile Memet’in ilişkisi köydeki karmaşık olaylar yüzünden trajik bir hal alır. Ümmühan, kocasından hoşlanmadığı için oğulluğu Yusuf’a ilgi duyar. Memet, bu ilişkiyi öğrendiğinde Cemile ile aralarındaki bağın daha da kuvvetlenebileceğini düşünür.
Cinayet ve Hapishaneye Düşüş
Bir gün, Osman Ağa ile ormanda odun kesmeye giden Memet, Osman Ağa’nın onu öldürme planını fark eder. Ancak, işler ters gider ve Osman Ağa, Memet’in elindeki çifteli kazayla vurularak ölür. Memet, mahkemede silahın kendiliğinden patladığını söylese de kimseyi inandıramaz ve 18 yıl hapis cezası alır. Yaşı küçük olduğu için cezası 6 yıla indirilir.
Kaçış ve Yeniden Özgürlük
Memet, hapishanede geçirdiği yıllar boyunca Cemile’nin Yusuf ile evliliğini ve yaşadığı adaletsizlikleri düşünür. Bu düşünceler onu hapse daha fazla dayanamayacağı bir noktaya getirir. Bir gün, mahkûmlar Memet’in kaçtığını fark eder. Kaçarken, Cinci Nezir’in tenekecilik makasını da yanında götürmüştür.
Kemal Tahir’in Köy ve Toplum Eleştirisi
Kemal Tahir, Kelleci Memet ile köy yaşamının dar çerçevesinde sıkışıp kalan bireylerin dramını etkileyici bir şekilde anlatır. Köy yaşamını romantize etmek yerine, gerçekçi bir şekilde ele alır. Roman, köydeki geleneklerin bireyler üzerindeki baskısını ve bu baskının trajik sonuçlarını gözler önüne serer.
Romanın Temaları
1. Toplumsal Adaletsizlik
Memet’in suçsuz yere hapse düşmesi, toplumdaki adaletsizliklerin ve gücün kötüye kullanılmasının bir örneğidir. Roman, hukuk sistemindeki çarpıklıklara dikkat çeker.
2. Aşk ve İhanet
Cemile ve Memet’in ilişkisi, saf bir aşkı temsil ederken, Ümmühan ve Yusuf’un ilişkisi köydeki ahlaki yozlaşmayı ortaya koyar.
3. Bireysel Gelişim
Cezaevinde okuma yazma öğrenen ve tenekecilikte ustalaşmaya çalışan Memet, bireysel azmi ve öğrenme isteğiyle dikkat çeker. Bu, insanın her koşulda kendini geliştirebileceğini gösterir.
4. Gelenek ve Töre
Köydeki töresel yapı, bireylerin hayatını şekillendiren en güçlü faktördür. Bu gelenekler, özgür iradeyi sınırlayarak trajik sonuçlara yol açar.
Romanın Değeri ve Yorumlar
Tahir Alangu, romanı şöyle değerlendirir: “Kemal Tahir, köy yaşamını yüceltmeden, gerçekçi bir şekilde ele alıyor. Köy romanlarındaki romantik kaçış eğilimlerini eleştirerek, köy yaşamının sert gerçeklerini gözler önüne seriyor.”
Nâzım Hikmet ise romanı şu sözlerle över: “Kelleci bir harikadır. Çünkü bu gerçeklik, doğru bir sanat anlayışıyla verilmiştir. Roman, bir abide gibi sağlamdır.”
Sonuç
Kelleci Memet, bireysel bir hikâye üzerinden köy yaşamının zorluklarını ve toplumsal yapının birey üzerindeki etkisini derinlemesine inceleyen bir romandır. Kemal Tahir’in kalemi, gerçekçi anlatımı ve derinlikli karakterleriyle Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Memet’in trajik hikâyesi, adalet ve özgürlük arayışının evrensel bir simgesi olarak öne çıkar
